قاطعانه "نه" بگویید

تاکنون چند بار شده که کلمه "نه" را در مقابل خواسته سایرین با مِن مِن کردن نگفته‌اید و حجب و حیا، خجالت و رودبایستی را بهانه این امر قرار داده‌اید؟

 تقریبا مطمئن هستم که همه ما برای حداقل یک بار هم که شده چنین تجربه‌ای را داشته‌ایم و معمولا بنا بر خصلت تعارفی بودن ما ایرانی‌ها، با گفتن عباراتی نظیره "اگر می‌گفتم "نه" زشت بود، گناه داشت، روم نشد و ... بر این "نه" نگفتن‌هایمان سرپوش گذاشته‌ایم.

 به گزارش ایسنا، روانشناسان کلینیک میو آمریکا از معتبرترین مراکز و دانشگاه‌های علوم پزشکی جهان در مقاله‌ای تحت عنوان "when and how to say NO" می‌گویند که اغلب اوقات "نه" گفتن در برابر جواب مثبت گزینه سالم‌تری برای رهایی از استرس است.

 محققان این مرکز علمی چندین دلیل را برای شجاعت در "نه" گفتن عنوان کرده‌اند:

 - گفتن "نه" لزوما عملی خودپسندانه نیست؛ زمانی که شما به امری "نه" می‌گویید در درجه اول به محدودیت‌ها و تعهدهای خودتان احترام گذاشته‌اید.

 - "نه" گفتن اجازه تجربه چیزهای جدید را به شما می‌دهد؛ گاهی جواب منفی به کارهای پیشنهاد شده به شما، دریچه‌های جدید از تجربه امور تازه‌ای را به روی شما می‌گشاید.

 - همیشه جواب مثبت دادن گزینه سالمی نیست؛ زمانی که بر خلاف میل باطنی‌تان به انجام کاری جواب مثبت می‌دهید خود را بیش از حد متعهد نشان داده‌اید و این امر باعث استرس و بیمار شدن شما می‌شود.

 روانشناسان کلینیک میو می‌گویند پیش از هر "نه" گفتن، دقت کنید که آیا این زمان مناسبی برای دادن پاسخ منفی است یا خیر.

 - ابتدا و پیش از انجام هر تصمیم اولویت‌های مهم خود را مشخص کنید. اگر کاری که از شما می‌خواهند جز اولویت‌های مهم شماست از انجام آن دریغ نکنید و در غیر اینصورت خود را ملزم به انجام آن نکنید.

 - هیچ گاه به خواسته‌ای که تقریبا مطمئین هستید آن را رد خواهید کرد پاسخ مثبت ندهید چراکه پس از آن احساس گناه و مقصر بودن به شما دست می‌دهد و این اصلا برای سلامت بدنی و روانی شما مناسب نیست.

 -اگر تحت تاثیر حرف دوستان خود قرار گرفته‌اید لازم نیست که فورا جواب مثبت یا منفی را به آنها بدهید. همیشه این حق را به خود بدهید که کمی زمان برای تصمیم گیریتان لازم است.

 روانشناسان نیز در این مقاله چگونه "نه" گفتنِ موثر را نیز عنوان کرده‌اند که به شرح زیر است:

 - در مواقعی که پاسخ شما منفی است فقط و فقط از کلمه "نه" استفاده کنید چرا که جایگزینی این لغت با سایر عباراتی نظیر "فکر نمی‌کنم که بتوانم" یا "مطمئن نیستم" بدین معناست که شاید بعدا به این امر پاسخ مثبت دهید.

 - هنگام توجیه "نه گفتن"، خلاصه‌گو باشید. از ذکر توضیحات و علل اضافی جدا خودداری کنید.

 - راستگو باشید؛ برای اینکه از شر خواسته‌های دوستان یا افرادی که با آنها رودربایستی دارید، خلاص شوید دروغ بافی نکنید. گفتن حقیقت بهترین توجیه خواهد بود.

 - به خواسته‌های دیگران احترام بگذارید؛ حتی اگر راغب به انجام کار پیشنهاد شده به خودتان نیستید با تعریف و تمجید از کار پیشنهاد شده عدم همکاری خودتان را متذکر شوید، با این کار شما حس احترام خود را به آنها می‌رسانید.

 بر اساس نتایج تحقیقی جالب با عنوان "a scientific guide to saying No" می‌توان با تکرار و تمرین "نه" گفتن را در خودتان نهادینه کنید؛

 طی این تحقیق 120 دانش آموز به دو گروه تقسیم شدند؛ به گروه اول گفته شد هرگاه با وسوسه‌ای نظیر خوردن بستنی که توسط محققان مطرح می‌شد، روبرو شدند عبارت "من نمی‌توانم .... را انجام دهم" (مثلا خوردن بستنی) را بگویند.

 برای گروه دوم نیز همین رویه تکرار شد با تفاوت اینکه به جای جمله "من نمی‌توانم" جملۀ " من نمی‌خواهم ...... را انجام نمی‌دهم" تکرار می‌شد.

 پس از این، از دانش آموزان خواسته شد تا به گروهی از سوالات نامربوط به این پژوهش پاسخ دهند. در حقیقت این کار نوعی گول زدن دانش آموزان بود تا متوجه هدف تحقیق نشوند و خدشه‌ای در نتایج به دست آمده، وارد نشود.

 پس از پایان تست برای حالت استراحت دانش آموزان به آنها یک نوع آبنبات شکلاتی و نوعی شیرینی گرانولا که برای سلامتی مفید است تعارف کردند.

 نتایج جالب به دست آمده نشان می‌داد 61 درصد از دانش آموزانی که جمله "من نمی‌توانم .... را انجام دهم" را تکرار کرده بودند آبنبات شکلاتی که اغلب برای سلامتی مضر هستند خورده بودند و 36 درصد از دانش آموزانی که عبارت "من نمی‌خواهم ..... را انجام دهم" را تکرار کرده بودند از این دست شکلات‌ها مصرف کرده بودند.

 به گفته محققان این یافته نشان می‌داد یک تغییر ساده در به کار بردن جملات می‌تواند منجر به انتخاب غذاهای سالم شود. محققان با عمومیت دادن این نتایج می‌گویند همیشه مصر بودن به گفتن "نه" تاثیر بسیار قابل توجه‌تری را در مقابل عباراتی نظیر "نمی‌توانم" دارد.

 هایدی گرنت مدیر مرکز علوم انگیزه در دانشگاه کلمبیا درباره تفاوت بین "نه گفتن" قاطعانه و اصطلاحاتی نظیر نمی‌توانم می‌گوید:

گفتن "نه" یک انتخاب قدرتمند است و تاکیدی است بر عزم و اراده شما.

 ادای "نمی‌توانم .... را انجام دهم" شرط و محدودیتی را برای شما تحمیل می‌کند و گفتن این عبارت در واقع قدرت وحق انتخاب‌های شخصی شما را تضعیف می‌کند.

 خب دیگر رودربایستی و تعارفات بی‌جا را کنار بگذارید و حداقل برای سلامتی‌تان هم که شده "نه" گفتن را تمرین کنید و به موجودیت خود احترام بگذارید.