به گزارشامروله، شیوع ویروسکرونادر جهان تاکنون تبعات اقتصادی و اجتماعی زیادی به همراه داشته که نه تنها نظم جهانی را دگرگون ساخته بلکه باید منتظر بحرانهای پس از آن یا به تعبیری «بحرانهایپساکرونا» بود. از همین رو کشورها نیازمند اتخاذ سیاستهای عالمانهای بر پایه «دانش» و «پژوهش» برای مقابله با چالشهای ناشی از اینپاندمیهستند.
حکمرانیپساکروناو چگونگیگذاراز این دوره، یک چالش جدی به شمار میرود که برای عبور از آن نیازمند هم افزایی دستگاههای مسئول هستیم؛ از این رو به نظر میرسد نقش دانشگاه به عنوان یک سازمان علمی و توجه ویژه به جایگاه آن در حل بحرانهای پیش رو، بسیار پررنگ، قابل اتکا و البته انکار ناشدنی است. بدیهی است در شرایط حساس فعلی، ضرورت دارد که دانشگاهها با پایبندی به وظایف و تکالیف اجتماعی خود، تمام ظرفیتشان را برای مدیریت این بحران فراگیر، به کار ببندند.
حدود ۲ ماه از ورودکرونابه ایران گذشت، فراگیری این بحران در این مدت آنقدر گسترده بوده که برخی دانشگاهها در تعامل با یکدیگر، ضمن ایجاد خوشههای فکری، به سراغ آسیب شناسی چالشهای موجود در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و بینالمللی… و نیز استخراج راهکارهایی برای برون رفت از مشکلات رفتهاند.
دانشگاه تهران، دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه علامه طباطبایی و دانشگاه آزاد تاکنون برای مقابله علمی و تخصصی باکروناو ایجاد خوشههای فکری و مقابله با بحرانهایپساکرونااعلام آمادگی کردهاندو در همین راستا، در حال حاضر بسیاری از افراد دانشگاهی مأموریتهای ویژه گرفته و کارگروههای تخصصی به فوریت تشکیل شده است.
گزارش علمی و راهکارهای تخصصی برخی دانشگاهها آماده شده و بعضی دیگر نیز در حال نهایی شدن و ارسال به دبیر ستاد ملی مبارزه باکروناو دولت است.
در گزارش زیر به تفصیل به فعالیت پژوهشی ۴ دانشگاه مذکور در زمینه ارائه راهکارهای علمی در زمان حاضر و همچنین مقابله با بحرانهایپساکرونااشاره شده است.
دانشگاه تهران ۳ خوشه فکری را فعال کرد / ارائه ۴ راهکار علمی-اقتصادی
دانشگاه تهران سه خوشه فکری «اقتصاد کلان»، «سرمایه اجتماعی» و «آسیبهای اجتماعی» ایجاد کرده و قصد دارد راهکارهای جدیدی را برای عبور از بحرانکروناو زندگی بهتر مردم، ارائه دهد.
حسین ایمانی جاجرمی، رئیس مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران درباره تشکیل کارگروه خوشه اجتماعی به مهر توضیح داد و گفت: قاعدتاً در حال حاضر آثار اجتماعی شیوعکروناو بحران ناشی از آن،بصورتکامل و دقیق قابل مشاهده و ارزیابی نیست و پیامدهای اجتماعی این بحران، بیشتر در آینده بروز خواهد کرد.
وی افزود: بحث محوری در کارگروه این بود که تبعات بحرانکرونا، فقط محدود به حوزه بهداشت و درمان نمیشود و دارای ابعاد اجتماعی و فرهنگی و حتی سیاسی نیز در آینده هست که باید مورد توجه قرار بگیرند؛بطورمثال در این خصوص بحث شد که واکنش رفتاری مردم بهسیاستهایدولتها در قرنطینه کردن شهرها و اعمال محدودیتها در ایران، چین، آلمان، ایتالیا،امریکاو.. متفاوت بوده است.
جاجرمی گفت: مردم آسیای جنوب شرقی، در قبال این سیاست، منضبط تر بوده و موفق شدند این عمل همگانی و جمعی را بهتر شکل دهند. ضمن اینکهدولتهایاین کشورها نیز علاوه بر دنبال کردن مدلهای اقتدارگرایانه از آخرین فناوریها مثل رباتهای پایه، تبدیل گوشیهای هوشمند به برگههای عبور و … برای کسب دادههای جمعی بهرهجستند. البتهدرعینحال، همین اقدامات، موجب نگرانیهایی در مورد حریم خصوصی افراد و جامعه و همچنین افزایش میزان دخالت بیشتر دولت و احتمال بروزچالشهاییدر زمینه حقوق اجتماعی و سیاسی نیز شد.
نتایج برخی نظرسنجیها درباره تعطیلی
وی اظهار داشت: درباره ایران نیز مابراساسنتایج برخی نظرسنجیها از جمله نظرسنجی انجام شده توسط شهرداری تهران وایسپا، مباحث را در کارگروه دنبال کردیم. مثلاً نتایج این نظرسنجی که آخرین بار بین ۱۶ تا ۱۹ فروردین امسال انجام شده، نشان میدهد که مقداری بر نگرانیهای مردم افزوده شده است. در عین حال تقریباً ۳ چهارم مردم موافق تعطیل ماندن هستند.
وی ادامه داد: در این میان اما، میزان نظر به ادامه تعطیلیها، بین حقوق بگیران بخش دولتی و خصوصی با کارکنان مستقل و کارفرماها، متفاوت است؛ به این ترتیب که ۸۰ درصد دسته اول موافق ادامه تعطیلی هستند و در مقابل، از دسته دوم فقط ۶۸ درصد این نظر را دارند.
تابآوریاقتصادی خانوادهها
جاجرمی پایین بودن میزان توان تابآوریاقتصادی خانوادهها را نکتهای نگران کننده عنوان کرد و گفت: حدود ۷۰ درصد مردم دچار مشکل جدی هستند و یا اینکه نهایتاً توان تحمل یا مقابله با وضعیت فعلی را برای یک یا ۲ ماه، در خود میبینند.
وی ادامه داد: البته نظرسنجیها حاکی از یک اتفاق مهم است؛ به نظر میرسد از تعداد افرادی که اعتماد پایین به آمارهای رسمی داشتند، کم و تا حدی به رضایتمندی مردم از دولت افزوده شده است.
سجاد برخورداری عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران است که وظیفه مدیریت کارگروه خوشه اقتصادی به او محول شده. در این کارگروه اساتید دانشگاههای مختلف از جمله تربیت مدرس، علامه طباطبایی، دانشگاه شیراز، دانشگاه اصفهان و سایر دانشگاههای سطح یک کشور حضور دارند که آثار شیوع این ویروس را در خارج و داخل کشور مورد بررسی قرار میدهند. برخورداری در گفتگویی که باخبرنگار مهرداشت، اعلام کرد که ۴ راهکار این کارگروه برای مقابله باکرونابه هیأت دولت ارائه شده است.
استادیار دانشگاه تهران در تشریح این راهکارها گفت: یکی از راهکارها، حمایت از اقتصاد و اشتغال است،بطوریکهاقتصاد به حالت عادی برگردانده شود؛بطورمثال پیشنهاد دادیم دولت، تسهیلات ارزان قیمت در اختیار قرار دهد و برخی مجوزهای مورد نیاز را نیز در اسرع وقت صادر کند. همچنینضروریستدر چنین شرایطی، دولت اولویتهایی را در ارائه تسهیلات در نظر بگیرد؛ مثل کاهش حق بیمهها، کمک به تغییر ساختار فعالیت، معوق شدن مالیاتها و مواردی از این دست.
این عضو هیأت علمی دانشگاه تهران افزود: دسته دیگر راهکارهای ارائه شده، بر این پایه استوار است که چگونه میتوان از فعالیتهای تولیدی که در شرایط کنونی خواستار تعطیلی کارگاهها و برخی کارخانجات مرتبط با آن هستیم، حمایت کرد.
لزوم شناسایی مشاغل آسیب دیده و پرداخت حقوق به آنها
وی ادامه داد: دسته دیگر؛ موضوع حمایتهای اجتماعی است. طبیعتاً در شرایط کنونی، درآمد صاحبان برخی مشاغل و فعالیتها به شدت تحت تأثیر قرار گرفته و بدون شک با ادامه این روند، ممکن است این تأثیر پذیری شدیدتر هم بشود. در این خصوص پیشنهاد دادیم، این مشاغلبصورتویژه شناسایی و در صورت امکان با پرداخت حقوق و دستمزد به آنها، امکان تأمین حداقلها، برایشان فراهم شود.
برخورداری گفت: همچنین پیشنهاد دادیم بیمههای این افراد به صورت بیمه بیکاری دوره ضرورت در نظر گرفته شود و از طرفی نیز، امکان بازآموزی مهارت برایشان فراهم شود تا بتوانند در مشاغل دیگر، به بازار کار بازگردند.
وی ادامه داد: محور دیگر، استفاده از ظرفیت گفتگوهای اجتماعی برای تدوین و اجرای راه حلها است که میتواند کمک شایان توجهی به اقتصاد داشته باشد. در این بخش، تاکید ما بر تلاش دولت برای ارتباط با جامعه و در واقع ایجاد همگرایی ذهنی بین دولت و مردم است. ضمن اینکه معتقدیم تحکیم و گسترش ارتباط دولت با دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی، میتواند دولت را در شرایط کنونی، کمک کند.
معتقدیم تحکیم و گسترش ارتباط دولت با دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی، میتواند دولت را در شرایط کنونی، کمک کنددانشگاه شهید بهشتی و ۶ خوشه مشورتی
دانشگاه شهید بهشتی نیز ۶ خوشه فکری را در دستور کار خود قرار داده است. خوشه نخست مربوط بهمسائل زیستعلمیفناوری است که به بررسی مسائل متمرکز بر علوم و فناوریهای زیستی میپردازد و خوشه دوم، درگیر مسائل طراحی و تولید انواع دستگاههای مورد استفاده درحوزه مقابله با کرونا است.
خوشه سوم مربوط به مسائل حقوقی است وخلأها و نواقص نظام حقوقی در مواجهه با آثار این پدیده و راهکارهای جبرانی عام و خاص برای خسارات مادی و معنوی ناشی از این بحران را مورد بررسی قرار میدهد.
خوشه چهارم مربوط بهمسائل اجتماعیروانیتربیتی است که از ۲ منظر روانشناسی و جامعهشناسی به بررسیمسائل رفتارهای انفرادی و جمعی در مواجهه با این رخداد میپردازد.
خوشه پنجم به مسائل اقتصادی-سیاسیمربوط میشودوبه بررسی مسائل اقتصادی وسیاسی مترتب بر این رویداد میپردازد و خوشه ششم؛کرونا و چالشهای اخلاقی آن را بررسی میکند.
بابک شکری، معاون پژوهشی دانشگاه شهید بهشتی در گفتگو باخبرنگار مهر، در تشریح وظایف تعریف شده در خوشهمسائل اجتماعیروانیتربیتی گفت: در این خوشه بر بهداشت جسم و روان تمرکز شده و قرار است تأثیر فعالیتهای ورزشی در بهبود شرایط جسمانی بیماران و همچنین تقویت سیستمهای ایمنی و تنفسی جهت پیشگیری پژوهشی، مورد بررسی قرار گیرد.
کمکهای روانشناختی و آموزشی در دوران قرنطینه
وی با اشاره به اینکه به دنبال تهیه مستندات علمی و دستورالعمل اجرایی برای سالمندان، بیماران فشار خونی، دیابتی، کبد چرب و قلبی-عروقی به منظور پیشگیری از ابتلاء بهکووید-۱۹ و عوارض آن هستیم، افزود: در حوزه بهداشت روان، محتواهای ویدئویی کاربردی و کوتاه (۱ تا ۲ دقیقهای) با هدف تأمین بهداشت روانی افراد، با تمرکز بر ماندن در خانه و اداره کردن خود، خانواده و کودکان، توسط روانشناسان عضو هیأت علمی دانشگاه و با همکاری انجمن روانشناسی بالینی کودک و نوجوان ایران، تهیه شده که تاکنون ۶۲ بسته ویدئوییبا هدف کمکهای روانشناختی و آموزشی در دوران قرنطینه،منتشر شده است.
در تلاش هستیم با تشکیل گروه کاری فرا دانشگاهی، با محوریت مرکز تحقیقات روانشناسی و دین دانشکده، محتواهای دینی و معنوی را به عنوان یکی از مهمترین و مؤثرترین مؤلفههای تأمین سلامت روان و افزایش تابآوری مردم در مقابله با بحرانها و بلایا، آماده و ارائه دهیممعاون پژوهشی دانشگاه شهید بهشتی ادامه داد: همچنین در تلاش هستیم با تشکیل گروه کاری فرا دانشگاهی، با محوریت مرکز تحقیقات روانشناسی و دین دانشکده، محتواهای دینی و معنوی را نیز به عنوان یکی از مهمترین و مؤثرترین مؤلفههای تأمین سلامت روان و افزایش تابآوری مردم در مقابله با بحرانها و بلایا، آماده و ارائه دهیم.
طراحی یک برنامه مداخله روانشناختی فوری
شکری در ادامه تصریح کرد: همچنین قرار است یک گروه کاری برای طراحی یک برنامه مداخله روانشناختی فوری، کوتاه و کاربردی، با پزشکان، پرستاران و کادر خدمات بهداشتی و درمانی درگیر مستقیم با بیماران مبتلا بهکروناو بمنظور جلوگیری از توان زدودگی و آسیب دیدن آنها و توانمند سازی روانشناختی در مقابله با بحران وتروماهایشدید ناشی از فشار کار و از دست دادن بیماران، ایجاد شود.
طراحی یک اپلیکیشن برای کاهش استرس
وی همچنین از بارگذاری اپلیکیشن موبایلی مقابله با استرس و فراهم کردن امکان دانلود و استفاده رایگان از آن خبر داد و گفت: این اپلیکیشن با هدف کمک به افراد برای ارزیابی سطح تنیدگی و استرس خودشان و نیز آموزش و توسعه توانمندیها ومهارتهایشانبرای مقابله با استرس، طراحی و ساخته شده است.
طرحهای پژوهشیکروناییدر دانشگاه علامه
دانشگاه علامه طباطبایی از دیگر دانشگاههایی است که میخواهد از طریق ۲ خوشه مشورتی پولی-بانکی و ارتباطات و رسانه، توصیههای سیاستی به دولت ارائه دهد. این دانشگاه همچنین چندین طرح پژوهشی مرتبط باکرونارا از طریق دانشکدههای خود دنبال میکند.
طرح «مطالعه تطبیقی سیاستهای پولی و مالی نهادهای ناظر بینالمللی و نقش دولت و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در جهت حمایت از نظام بانکی و کسبوکارهایدرگیر با ویروسکرونا»، طرح «تحلیل محتوای رسانهها درباره نشر اخبار مربوط به شیوع ویروسکرونا»، «واکاوی ابعاد روانشناختی بیماریکروناو راهبردهای پیشگیری و کنترل آسیبهای روانشناختی»، طرح پژوهشی «بحرانکروناوبدنمندیانسان»، طرح «مطالعه مقایسهای نقش نیروهای مسلح در مواجه با بحرانکرونا: راهکارهایی برای جمهوری اسلامی ایران» از جمله طرحهای پژوهشیکروناییاین دانشگاه به شمار میرود.
همچنین دانشکدههای مختلف این دانشگاه قرار است «زمینههای افزایش حساسیت و مشارکت مردم دربارهپیشگیری از شیوع ویروسکرونا»، «روند زیست اجتماعی وکرونا» و «تبعات شیوع ویروسکرونابر اقتصاد ایران و راهکارهای مقابله با آن» و «چالشهای فراروی بخش گردشگری در دورانگذاراز بحرانکروناو راهکارهای مقابله با آن» را مورد بررسی و پژوهش قرار دهند.
امیر زند مقدم مدیر پژوهشی دانشگاه علامه طباطبایی در گفتگو باخبرنگار مهر، درباره اقدام دانشگاه در فعال کردن ۲ خوشه پولی-بانکی و ارتباطات و رسانه، گفت: بررسیهای لازم در قالب این خوشهها انجام شده و برنامهها در دست تدوین است که به زودی ظرف یکی دو هفته آینده،نتایج آن به دولت و مستقیماً برای دبیر ستاد ملی مقابله باکروناارسال خواهد شد. البته علاوه بر این ۲ خوشه، «پژوهشکده اقتصاد» دانشگاه در حال آماده سازی توصیه نامههای سیاستی است.
نظر شما
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد